(Auto)cenzura reportera

Opublikowane przez Hanna Bogoryja-Zakrzewska w dniu 20 maja 201820 maja 2018

O cenzurze, autocenzurze, o tym, czy reporter może prezentować w reportażu własne poglądy polityczne rozmawiam z Janiną Jankowską- wybitną reportażystką radiową, która w latach 70 i 80-tych tworzyła  tzw. kulturę niezależną. Dziś zasiada w Radzie Programowej Polskiego Radia.

“Historia i polityka potrafią rzeczywistość odwrócić o 180 stopni”- tak powiedział pan Krężel, emerytowany nauczyciel. Przyjechał z Kresów po wojnie i osiadł w śląskich Krapkowicach, gdzie 90 procent mieszkańców stanowili Niemcy. Ów Pan Krężel miał uczyć tych niemieckich Ślązaków wychowania obywatelskiego, czyli jak być dobrym Polakiem w PRL, w co sam chyba nie za bardzo wierzył. Uczył ich zatem po prostu o humanitaryzmie i człowieczeństwie. Poznałam go wiele lat później, z powodu mojego bohatera, a jego ucznia. Christof- śląski Niemiec, zafascynowany działalnością ziomkostw wyemigrował do RFN. Tam zamiast walczyć o niemieckość Śląska zaangażował się w pomoc Solidarności, by w stanie wojennym stwierdzić, że jednak czuje się Polakiem. Reportaż nazwałam “Połowa obrotu”. Dlaczego o tym piszę?

Dlatego, że dzisiaj nasza rzeczywistość znowu mocno splotła się z polityką (a może zawsze jest z nią spleciona?). A my dziennikarze musimy się w tym odnaleźć. Polityka i poglądy polityczne bardzo skłóciły nasze środowisko. Nagle okazuje się, że nawet przedstawianie rzeczywistości w reportażu może zostać odebrane jako manifestacja jakiś poglądów. Tematy zakazane, czy źle widziane pojawiają się we wszystkich mediach, także prywatnych. Dziennikarz staje przed pytaniami, na które trudno znaleźć dobrą dla wszystkich odpowiedź.

Łatwo nie jest, dlatego o wątpliwościach natury etycznej, o tym co dopuszczalne w reportażu, a co już nie zdecydowałam się porozmawiać z Janiną Jankowską autorką legendarnej audycji pt. “Polski sierpień”. Pracując w Polskim Radiu nie miała ani jednego “półkownika” (czyli audycji która zamiast być wyemitowana leży na półce). Negocjowała z cenzurą. Czasami szła na kompromis. Jednocześnie znała swoje granice i broniła ich nawet za cenę internowania (czego oczywiście nie mogła przewidzieć) i utraty pracy. Jak ocenia dzisiejszą sytuację i co radzi współczesnym dziennikarzom?  Posłuchajcie!

Janina Jankowska

Za tydzień przedstawimy punkt widzenia mistrzyni polskiego reportażu – Anny Sekudewicz z Radia Katowice. Jeśli macie pytania do Ani w sprawie wolności słowa,  napiszcie je w komentarzach lub na nasz adres: torbareportera@gmail.com

Kasia

Wymieniony wyżej reportaż można znaleźć na stronie www.polskieradio.pl/reportaz

Zachęcam też do polubienia na FB Studia Reportażu i Dokumentu PR

Podcast: Play in new window | Download